SAMOWIEDZA OSÓB ZE SPEKTRUM AUTYZMU W KONTEKŚCIE TEORII UMYSŁU
Abstrakt
Teza. Celem niniejszego artykułu jest analiza teoretyczna wpływu zaburzenia teorii umysłu na samowiedzę u osób z zaburzeniami ze spektrum autyzmu.
Omówione koncepcje. Teoria umysłu jest zdolnością do wyjaśniania zachowań innych osób poprzez odczytywanie ich intencji, pragnień i uczuć oraz odnosi się również do umiejętności rozpoznawania własnych emocji. Zamiennie do tego pojęcia stosowany jest termin mentalizacja lub doświadczanie empatii. Nieprawidłowy proces mentalizacji u osób z zaburzeniami ze spektrum autyzmu znajduje potwierdzenie w badaniach opartych na neuroobrazowaniu. W artykule odniesiono się do literatury przedmiotu dotyczącej dynamiki samowiedzy jednostki ujęciu poznawczym oraz posłużono się charakterystyką zaburzeń ze spektrum autyzmu zgodną z DSM IV oraz DSM V.
Wyniki i wnioski. Niniejsze opracowanie jest hipotezą wyłaniającą się w oparciu o analizę dotychczasowych badań dotyczących teorii umysłu osób z autyzmem. Koncepcja ta stanowi fundament do badań empirycznych nad samowiedzą osób z ASD.
Oryginalność/wartość poznawcza podejścia. Obecnie nie ma badań dotyczących wpływu teorii umysłu na obraz siebie osób z ASD. Autorka artykułu jest w trakcie realizacji badań odnoszących się do niniejszych rozważań.
Bibliografia
2. Blakemore, S. J., Frith, U. (2008). Jak uczy się mózg? Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
3. Block, B. L. (1999), Osobowościowe uwarunkowania problemów psychospołecznych u osób z uszkodzeniem rdzenia kręgowego. Lublin: KUL.
4. Dymkowski, M. (1996). Samowiedza w okowach przywdziewanych masek. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Psychologii.
5. Dymkowski, M. (1993). Niepewność samowiedzy jak regulator zachowania. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
6. Frith, U. (2004). Autyzm – wyjaśnienie tajemnicy. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
7. Kulas, H. (1986). Samoocena młodzieży. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
8. Kozielecki, J. (1981). Psychologiczna teoria samowiedzy. Warszawa: Wydawnictwo PWN.
9. McCrae, R. R., Costa, P. T. (2005). Osobowość dorosłego człowieka. Kraków: Wydawnictwo WAM.
10. Pielecki, A. (1994). Spostrzeganie swoich właściwości fizycznych a zaburzenia w zachowaniu dzieci niewidzących. W: M. Chodkowska (red.), Człowiek niepełnosprawny. Problemy autorealizacji i społecznego funkcjonowania (s. 14 – 19). Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
11. Pisula, E. (2015). Od badań mózgu do praktyki psychologicznej – Autyzm. Sopot: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
12. Vermeulen, P. (2013). Autism as Context Blindness. Kansas: AAPC Publishing.
13. Wojciszke, B. (1986), Struktura ja, wartości osobiste i zachowanie. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
14. Zaborowski, Z. (2002), Człowiek jego świat i życie. Próba integracji. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.
Copyright (c) 2018 Mirosława Kanar

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.